سال گذشته پزشکان کانادایی در بخش مراقبتهای ویژه به مورد بسیار عجیبی برخوردند. هنگامی که تلاشهای آنان برای حفظ جان چهار بیمار نافرجام ماند، فعالیت مغز یکی از آنان همچنان ادامه داشت، حتی پس از اینکه مرگ او از نظر بالینی تایید شده بود.
بعد از بیش از 10 دقیقه، پس از اینکه پزشکان با توجه به طیف وسیعی از مشاهدات، از جمله عدم وجود نبض و مردمک غیر واکنشی، مرگ او را تایید کردند، به نظر میرسید که بیمار همان نوع امواج مغزی (شلیک موج دلتا) را که در طول خواب عمیق میبینیم، تجربه میکند.
و این پدیدهای کاملا متفاوت از “موج مرگ” ناگهانی است که در موشها به دنبال انقطاع سر آنها مشاهده شده است.
به گزارش تیم دانشگاه انتاریوی کانادا در ماه مارس 2017، در یکی از این بیماران، شلیک موج منفرد دلتا، حتی پس از توقف هر دو ریتم قلبی و فشار خون شریانی (ABP)، همچنان ادامه داشت.
همچنین، با توجه به این که در هر چهار بیمار، ضبط الکتروانسفالوگرافی (EEG) فعالیت مغز آنها، هم قبل و هم بعد از تایید مرگ آنها، شباهتهای متعددی را نشان داده بود، دریافتند که مرگ میتواند تجربهی منحصر به فردی برای هر نفر باشد.
محققان توضیح دادند که اختلاف معنیداری در دامنهی EEG بین 30 دقیقه قبل و 5 دقیقه پس از انقطاع ABP برای گروه وجود دارد.
محققان قبل از رسیدن به یافتههای واقعی، در مورد پیامدها بسیار محتاط هستند. صحبت کردن در مورد آنچه که این یافته میتوانند تجربهی پس از مرگ ما را بازنمایی کنند، خیلی زود است، به خصوص با توجه به اینکه حجم نمونهی آنها یکی است.
به گفتهی این پژوهشگران، در غیاب یک توضیح بیولوژیکی در مورد اینکه چگونه تداوم فعالیت مغز میتواند چندین دقیقه پس از متوقف شدن قلب امکان پذیر باشد، میتوان چنین استدلال نمود که احتمالا اسکن دچار نوعی از خطای ضبط در زمان شده باشد.
اما آنها نتوانستند توضیح دهند که چه خطایی ممکن است روی داده باشد، چون هیچگونه سوء عملکردی در تجهیزات پزشکی مشاهده نشده بود، به این معنی که از لحاظ بیولوژیکی نمیتوان منبع انحراف را توجیه کرد.
محققان نوشتهاند: “با در نظر گرفتن این که این خطا مدتی پس از توقف گردش خون روی داده است، دشوار است که بتوان یک مبنای فیزیولوژیکی برای این فعالیت EEG فرض نمود.”
فعالیت زرد مغز چیزی است که ما در این اسکن دنبال آن هستیم و شما میتوانید در سه نفر از چهار بیمار مشاهده کنید. این فعالیت قبل از اینکه قلب متوقف شود، از بین رفت.
– تا 10 دقیقه قبل از مرگ بالینی، در مورد بیمار شماره 2.
اما به دلایلی، بیمار شمارهی 4 شواهدی از شلیک موجهای دلتا را برای 10 دقیقه و 38 ثانیه پس از توقف قلبش نشان میدهد.
این پژوهشگران همچنین به بررسی پدیدهی شناخته شدهای به عنوان “امواج مرگ” که در لحظهی مرگ بیماران رخ میدهد، پرداختند – در سال 2011، تیم تحقیقاتی دیگری، یک دقیقه پس از مرگ، یک فعالیت مغزی را در مغز موش دیده است، که نشان میدهد مغز و قلب لحظات مختلف انقضا دارند.بنا به گزارش محققان دانشگاه رابوود در هلند، به نظر میرسد که امواج گستردهای که میتواند حدود 1 دقیقه پس از مرگ ثبت شوند، مرز نهایی بین مرگ و زندگی را نشان می دهند.
هنگامی که تیم کانادایی به دنبال این شناخت این پدیده در بیماران انسانی خود بود، دست خالی برگشت.
آنها گزارش دادند: “ما در عرض یک دقیقه پس از ایست قلبی، در هیچ کدام از چهار بیمار خود، حتی یک موج دلتا را مشاهده نکردیم.اگر همهی اینها احساس ناخوشایندی به شما میدهند، به دنياي عجیب و و فوق العادهی علوم اعصاب خوش آمدید، جایی که هیچکس واقعا نمیداند چه اتفاقی در حال وقوع است.اما آنچه ما میدانیم این است که چیزهای بسیار عجیب و غریبی میتوانند در لحظهی مرگ و یا بعد از آن اتفاق بیفتند –
در سال 2016 دانشمندان طی دو مطالعهی جداگانه دریافتند که حتی چند روز پس از مرگ بیش از 1000 ژن در اجساد انسانی همچنان فعال بودند.و مثل این بود که آنها برخلاف هر چیز دیگری چندان تمایلی به از هم پاشیده شدن ندارند، زیرا عملا فعالیت خود را بعد از لحظات مرگ بالینی افزایش دادند.دستاورد بزرگ ما از این مطالعات این نیست که در مورد تجارب بعد از مرگ چیزهای بیشتری بدانیم که قبلا نمیدانستیم، زیرا هنوز مشاهدات بیقاعده و بدون توضیح بیولوژیکی باقی ماندهاند.
اما آنچه این یافتهها نشان میدهند این است که ما بایستی در مورد فرایند مرگ خیلی چیزها را یاد بگیریم، و در واقع بدانیم که ما – و سایر حیوانات – چگونه آن را تجربه میکنیم.
این تحقیق در مجلهی علوم اعصاب کانادا منتشر شده است.