یکی از شایع ترین شکایات مردم کمردرد است به طوری که حدود 80 درصد انسانها این آزردگی را در طول عمر خود تجربه خواهند کرد. این بیماری با چاقی و شغل ارتباط زیادی دارد
اگر بخواهیم تشریحی درباره کمردرد داشته باشیم به دو نوع تشکیل میشود:
عللی که مربوط به ساختمانهای آناتومیک ناحیه کمر است مانند مهره ها ، عضلات، و دیسک های بین مهره ای.
عواملی که مربوط به بافت های دورتر هستند و درد های انتشاری در کمر ممکن است ایجاد کند مانند سنگ کلیه، پانکراتیت، بیماریهای رحم و واژن، آنوریم های شکمی و… .
درد ممکن است التهابی یا مکانیکی باشد، درد های التهابی هنگام استراحت تشدید میشوند و گاهی بیمار را از خواب بیدار میکند، اما درد مکانیکی با فعالیت تشدید میشود و با استراحت بهتر میشود.
وارد آوردن فشار زیاد به ستون مهره:
وارد آوردن فشار زیاد به ستون مهره از شایع ترین علل های کمر درد است . وقتی اسباب کشی میکنید، خانه تکانی میکنید، و یا به خرید میروید و مقدار زیادی اسباب خرید را به خانه میکشید و … عضلات و لیگامان های اطراف ستون مهره خود را تحت فشار زیاد و ناگهانی قرارمیدهید.
کمر شما ممکن است آمادگی برای تحمل این فشارها را نداشته باشد. نتیجه آن کشیده شدن عضلات و لیگامان ها و بدنبال آن ایجاد پارگی های کوچک و میکروسکوپی است. بدنبال آن تورم و درد در این بافت ها ایجاد میشود و شما آنرا بصورت کمردرد و خشکی کمر احساس میکنید. احساس میکنید کمرتان خشک شده و نمیتوانید آنرا به راحتی خم و راست کنید. این محدودیت حرکت قدری به علت درد و قدری به علت انقباض عضلات اطراف ستون مهره است که خارج از اراده شما صورت میگیرد و به آن اسپاسم هم میگویند. این نوع کمردرد معمولاً با چند روز استراحت خوب میشود.
آسیب دیسک بین مهره ای
این آسیب وقتی بوجود میاید که فشار بیشتری از آنچه در حالت قبل ذکر کردیم به کمر وارد کنیم یا ستون مهره آنقدر ضعیف باشد که با همان فشارهایی که گفتیم دچار آسیب دیسک شود. در هر حال این وضعیت از حالت قبل شدیدتر بوده و نشانه آسیب بیشتر به ستون مهره است. این آسیب ممکن است به دو صورت ایجاد شود.
بر اثر فشار به ستون مهره قسمت حلقوی دور آ ن یا آنولوس فیبروزوس پاره میشود. این پارگی ممکن است خفیف یا شدید باشد. ممکن است به ناگهان و بدنبال یک فشار ناگهانی به کمر ایجاد شود و یا ممکن است به تدریج و در طی سالیان براثر وارد شدن فشارهای خفیف ولی مداوم ایجاد شود. معمولاً با افزایش سن این پارگی ها بتدریج در همه انسان ها بوجود میاید. این جزئی از روند پیری است. در بعضی ها این پارگی ها ممکن است بدون علامت و بدون درد باشد.
هرنی دیسک Disk herniation :
هرنی دیسک بین مهره ای یا دررفتن دیسک. در این وضعیت پارگی قسمت حلقوی محیطی دیسک شدید بوده و قسمت مرکزی از بین شکاف پارگی به بیرون راه پیدا میکند. این قسمت بیرون زده را هرنی یا فتق میگویند. مهمترین مشکلی که در فتق دیسک بوجود میاید اینست که قسمت بیرون زده به اعصابی که در حال بیرون آمدن از نخاع و مهره هستند فشار آورده و همین فشار موجب بروز بسیاری مشکلات از جمله درد اندام است. درد در باسن و ران و ساق احساس میشود. به این درد سیاتیک Sciatica میگویند. هرنی یا فتق دیسک معمولاً بعد از فعالیتهایی مانند بلند کردن یا هل دادن جسم سنگین یا خم شدن یا چرخیدن ناگهانی بوجود میاید.
پیری دیسک
با بالا رفتن سن بتدریج در دیسک بین مهره ای پارگی های خفیف و متعدد بوجود میاید و به مرور دیسک چروکیده و خشکیده و کوچک میشود و قدرت ارتجاعی خود را از دست میدهد. براثر کوچک شدن دیسک ارتفاع آن هم کم شده و در نتیجه مهره ها به هم نزدیکتر میشوند. نزدیک شدن مهره ها موجب سایش مفاصل بین مهره ای به یکدیگر میشود که ایجاد سائیدگی و در نتیجه درد و خشکی میکند.
لغزش یا لغزیدگی مهره یا اسپوندیلولیستزی
بر اثر ضعیف شدن یا پاره شدن لیگامان هایی که در اطراف مهره قرار گرفته اند، مهره به سمت جلو میلغزد. این حرکت نامناسب مهره را اسپوندیلولیستزی مینامند و ممکن است روی اعصاب نخاع فشار وارد کنند.
تنگی کانال نخاع
در این عارضه کانال نخاعی تنگ میشود و فضا برای نخاع کم شده و در نتیجه به آن فشار وارد میشود. تنگی کانال نخاعی معمولاً به علت استخوان های اضافه ایست که در اطراف زوائد مهره و مفاصل بین مهره ای به تدریج و با افزایش سن ایجاد میشود. ممکن است لیگامان های اطراف مهره هم بتدریج و با افزایش سن کلفت شده و موجب تنگ شدن کانال نخاعی شوند.
اسکولیوز
اسکولیوز یا انحراف جانبی ستون مهره عارضه ایست که معمولا در سنین نوجوانی بوجود میاید. این عارضه ممکن است موجب کمردرد و حتی فشار به اعصاب کمری و سیاتیک شود.
علل دیگر کمردرد چیست
بسیاری عوامل دیگر هم میتوانند کمردرد ایجاد کنند ولی شیوع آنها کم است. عبارتند از :
• تومورهای نخاع یا تومورهای خوش خیم یا بدخیم یا متاستاتیک مهره ها
• شکستگی مهره
• پوکی استخوان
• روماتیسم
• عوامل روانی مانند هیستری یا تمارض
• بیماری های مفصل ران
• بیماری های زنان مانند تومور ها یا عفونت های رحم یا اندومتریوز
• بیماری های پروستات
• بیماری های کلیه مانند عفونت یا سنگ دستگاه ادراری
• مشکلات دستگاه گوارش مانند پارگی زخم معده یا پانکراتیت
• انسداد یا آنوریسم آئورت یا شریان های لگن
• بیماری های عفونی عمومی مانند آنفلوانزا، حصبه و تب مالت
• عفونت های مهره.
تشخیص
برای پی بردن به علت کمردرد باید به نکات زیر توجه کرد:
زمان شروع درد؟
پرسیدن شغل بیمار؟
ایا کمردرد به طور ناگهانی آغاز شده؟
محل درد کجاست و به کجا انتشار پیدا میکند.؟
آیا با سرفه و عطسه تشدید میشود؟
آیا با استراحت و یا فعالیت تغییری ایجاد میشود؟
آیا خواب رفتگی و یا گزگز وجود دارد؟
آیا بیمار کاهش وزن ویا لاغری داشته باشد؟
وضعیت مزاجی و کنترل ادرار بیمار چگونه است؟
آیا بیمار پیشینه جراحی، ضرب دیدگی، دارد؟
بیمار تب و لرز دارد؟
پوزیشن های مناسب کمر جهت جلوگیری از کمردرد