فلج نگاه چیست؟Reviewed by Admin on Jul 11Rating: 4.0

فلج نگاه (Gaze Palsy)

وقتی انسان جسم ثابتی را مشاهده می کند، هر دو چشم بطور هماهنگ و با هم حرکت می نماید تا پیامهای عصبی مناسب به مرکز بینایی فرستاده شود. اگر مراکز مربوط به نگاه (Gaze) که حرکات هماهنگ چشمها به اطراف ( Conjugate eye movements) را کنترل می کنند دچار اسیب شوند، حالتی بنام فلج نگاه، یا “Gaze palsy” بروز می کند که نباید آن را با فلج اعصاب چشمی اشتباه نمود. هنگامی که یکی از اعصاب چشم آسیب ببیند چشم همان طرف دچار انحراف می گردد ولی در فلج نگاه با وجودی که اعصاب چشمی فلج نیستند و انحرافی در چشم ها دیده نمی شود، بیمار نمی تواند هر دو چشم را به سمتی که می خواهد حرکت دهد. نمونه RP در بیماری استیل – ریچاردسون و پینه آلوما می باشد که بیمار هیچ گونه فلجی در اعصاب چشمی ندارد ولی هنگامی که میخواهد به بالا نگاه کند، هر دو کره چشم حرکتی به بالا نداشته، بیمار مجبور است سر خود را به عقب خم نماید.

یکی از مراکز مهم نگاه به طرفین در پل مغزی اطراف هسته زوج ششم است و چنانچه این مرکز آسیب ببیند، بیمار نمی تواند در کره چشم را با هم به یک سو حرکت دهد. منطقه دیگری بنام ناحية هشت برودمن در قشر پیشانی مغز، مرکز حرکات ارادی و کونژوگه چشم ها به سمت مقابل میباشد و در آسیب آن بیمار قادر نیست چشم ها را به حالت مخالف حرکت دهد.
در مواردی که جسم متحرکی وارد میدان بینایی می شود، قشر آهیانه – پس سری همان طرف مرکز gaze خواهد بود و پیدایش رفلکس فیزیولوژیک Optokinetic نیز مربوط به این ناحیه می باشد؛ در این حالت فردی که مثلا در قطار متحرک روبروی ما نشسته است متوجه نیستاگموس چشم های ما خواهد بود.

انواعی از فلج نگاه (Gaze palsy)

• آسیب تخریبی یک لب پیشانی سبب انحراف چشم ها بطرف ضایعه می شود.

• در آسیب های دو طرفه لب پیشانی، بیمار نمی تواند چشمها را بطور ارادی به هر جهتی که بخواهد حرکت دهد.

• در ضایعات ناحيه پره تكتوم مغز میانی، فلج حركات توام چشمها رو به بالا پدید می آید که سندرم پاریناد (Parinauds syndrome) گفته می شود. عواملی مانند سن بالا و افزایش فشار درون کاسه سر نیز نگاه به بالا را محدود می کنند که باید در تشخیص به آنها توجه نمود.

• Skew Deviation: گاهی در آسیب های ساقه مغز و مخچه این حالت دیده میشود بدین صورت که یک چشم از چشم دیگر بالاتر قرار می گیرد و بیمار دو بینی عمودی(Vertical diplopia) خواهد داشت.

• Oculogyric Crisis: اسپاسم توام ماهیچه های چشم به سمت بالا و یکی از طرفین همراه با دیستونی گردن و دهان که در اثر مصرف داروهای فنوتیازین، صرع و یا پارکینسونیسم بعد از انسفالیت بروز می کند.

فلج اعصاب حرکتی کره چشم

زوج های سوم ،چهارم و ششم مربوط به حرکات کره چشم به اطراف هستند و در فلج هریک از آنها انحراف چشم بروز می کند و بیمار از دوبینی شاکی خواهد بود. هنگام برخورد با فلج هر کدام  از اعصاب بالا نخستین مساله ای که باید مشخص نماییم، این است که آسیب مرکزی است یا محیطی؟
یعنی آسیب در ساقه مغز جایی که هنوز عصب خارج نشده وجود دارد یا پس از خروج از مرکز آن، مثلا در کف جمجمه. بدیهی است که در آسیبهای مرکزی ساقه مغر نشانه های دیگر نورولوژیک مانن